Ze trouwde op haar 15e en stopte met school. Nu, op haar 27ste, is Rachana Batha een mentor voor jonge Nepalese meisjes en helpt ze hen om zelf keuzes te maken over hun toekomst.
Een paar jaar geleden sloot Rachana zich aan bij het Sisters for Sisters project van VSO. Ze leerde hoe ze als mentor (‘Big Sister’) jonge meisjes (‘Little Sisters’) kon ondersteunen bij hun schoolwerk, met families in gesprek kon gaan over het belang van onderwijs en zich in kon zetten voor gelijke rechten van meisjes en vrouwen.
Rachana werd gekoppeld aan vier Little Sisters. Eén van hen was de 12-jarige Jyoti, die op het punt stond uitgehuwelijkt te worden. Dankzij haar training wist Rachana de familie van er met succes van te overtuigen om hun plan om haar huwelijk te organiseren te laten varen. De tussenkomst van Rachana betekende dat Jyoti’s leven nu een heel andere weg volgt: wanneer ze de middelbare school afmaakt, wil ze bij het Nepalese leger.
Met meer zelfvertrouwen naar school
Naast Jyoti begeleidt Rachana nog drie jonge meisjes. Ze doen het nu goed op school en zijn ook betrokken bij buitenschoolse activiteiten. 'Door de jaren heen hebben ze meer vertrouwen gekregen en nemen ze deel aan alles wat er op school gebeurt', zegt Rachana. Ze is onder de indruk van haar meisjes die in het leger willen gaan en verpleegster en dierenarts willen worden. 'Op hun leeftijd wist ik niet eens wat ik wilde worden. Nu geef ik ze advies over hoe ze hun carrièrepad moeten volgen', zegt ze. 'Als er een Big Sister voor mij was geweest, was ik niet zo vroeg getrouwd en had ik mijn opleiding zonder gedoe kunnen afronden.'
Na haar huwelijk ging Rachana niet meer naar school. Als jongste schoondochter in de familie werd van haar verwacht dat ze zich op het huishouden zou concentreren. 'Ik werkte de hele dag van ’s morgens vroeg, kookte, voedde het vee, maakte het huis schoon, waste de kleren en deed al het mogelijke werk in een huishouden', herinnert ze zich. 's Nachts probeerde ik, hoewel ik moe was, te studeren en mijn boeken door te nemen – het was de spannendste tijd van mijn dag.' Rachana zette door. Ze beviel vijf dagen voor haar eindexamen en moest haar baby zelfs meenemen om de examens te kunnen doen.
Ze slaagde met vlag en wimpel
Veel mensen waren verrast. 'Toen realiseerde ik me dat vrouwen meer dan wie dan ook elkaar kunnen helpen, vooral in een land met een patriarchaal systeem,' zegt ze, 'Vrouwen begrijpen elkaar en delen dezelfde dromen en problemen.' Daarom zet ze zich zo in om meisjes en jonge vrouwen te steunen om onderwijs te blijven volgen. 'Alleen het opleiden van mezelf was niet het doel. Ik wil anderen helpen die met dezelfde problemen te maken hebben als ik.'
Rachana vindt het de grootste uitdaging om gezinnen ervan te overtuigen hun dochters regelmatig naar school te sturen en kindhuwelijken te voorkomen. 'Om ervoor te zorgen dat deze gezinnen je advies serieus in overweging nemen, moet je eerst deel uitmaken van hun familie en een sterke relatie opbouwen. Dit kan alleen gebeuren als je ze regelmatig spreekt, ze thuis bezoekt, een helpende hand biedt en advies kan geven over hun dagelijks leven.'
'Of meisjes regelmatig naar school gaan vroeg moeten trouwen hangt af van het inkomen van de familie; hoe lager het gezinsinkomen, hoe kwetsbaarder de meisjes zijn. Ouders met slecht betaalde banen en veel kinderen kunnen zich geen onderwijs veroorloven, en het onderwijs voor jongens heeft prioriteit', zegt Rachana.
Ze voelt dat de houding langzaam aan het veranderen is, met meer gezinnen die het huwelijk van hun dochters uitstellen om hen de kans te geven hun school af te maken. Rachana gelooft echter dat meisjes nog niet niet gelijk worden behandeld als jongens als het gaat om onderwijs. 'De maatschappij heeft zich nog niet gerealiseerd dat meisjes meer steun nodig hebben dan de jongens', zegt ze. Ze gelooft dat meer vrouwelijke leerkrachten zouden helpen.
Rachana neemt haar verantwoordelijkheden als Big Sister zeer serieus. 'Ik had zelf geen zussen, maar nu heb ik er vier en ik moedig ze aan om te doen wat ze willen', zegt ze. 'Het is een moeilijke taak en een grote verantwoordelijkheid om de weg vrij te maken voor hun opleiding en hun de juiste adviezen te geven.'
Net als haar Little Sisters heeft Rachana grote dromen: ze wil graag iets betekenen voor haar gemeenschap. Of het nu op persoonlijk, lokaal of nationaal niveau is. Maar om haar droom te waar te maken, weet ze dat onderwijs de sleutel is. 'Voorlopig wil ik mijn opleiding voortzetten,” zegt ze, Mijn plan is om me in te schrijven op de universiteit en te specialiseren in het onderwijs.'
VSO
