Chaos en onzorgvuldigheid bij inhalen achterstanden IND

Chaos en onduidelijkheid

Door een onduidelijke planning worden asielzoekers regelmatig niet goed voorbereid op hun procedure. Asielzoekers krijgen vaak veel te laat te horen wanneer zij aan de beurt zijn. Voor VluchtelingenWerk is het soms onmogelijk om asielzoekers dan nog goed voor te lichten over wat hen te wachten staat. Ook asieladvocaten kunnen hun cliënten niet goed bijstaan. Een advocaat vertelde bijvoorbeeld dat haar cliënt, zonder dat zij hiervan op de hoogte was gebracht, al was gehoord. Dit kan grote gevolgen hebben voor de kwaliteit van de procedure.

Verlengde procedure door capaciteitsgebrek

Steeds meer zaken worden doorgeschoven naar een ‘verlengde asielprocedure’. Hiermee geeft de IND zichzelf extra tijd voor het beoordelen van een asielverzoek. Dit is bedoeld voor de complexere asielaanvragen waar meer onderzoek bij nodig is, maar wordt nu stelselmatig toegepast vanwege gebrek aan capaciteit om snel een beslissing te nemen. Zo komt het voor dat asielzoekers met een relaas waar geen twijfel over mogelijk is, na een jaar wachten, in 10 minuten gehoord worden en de verlengde asielprocedure in worden gestuurd.

Telehoren en schriftelijk horen

Vanwege de coronacrisis is de IND begonnen met het afnemen van gehoren op afstand door middel van een videoverbinding (telehoren). Dit zou in eerste instantie alleen gebeuren bij kansrijke asielverzoeken, maar in de praktijk wordt dit middel nu ook bij complexe zaken toegepast. Terwijl telehoren een lastige barrière kan zijn: door de videoverbinding gaat de communicatie moeizamer: het herkennen van emoties en non verbale aspecten zijn lastiger. De tolk is soms slecht te verstaan en het kan lastig zijn om gevoelige vluchtmotieven te bespreken, zoals seksuele gerichtheid of religie. Telehoren is bedoeld om de asielprocedure tijdens de coronacrisis weer op gang te brengen, maar lijkt nu te worden gebruikt als een sneller alternatief voor fysieke gehoren. Ook is recent het schriftelijk horen geïntroduceerd, waarbij vergelijkbare risico's spelen.

Gebrek aan deskundigheid

Naast de onduidelijke planningen en nieuwe middelen om te horen, signaleert VluchtelingenWerk ook een gebrek aan deskundigheid bij nieuwe medewerkers. Het afnemen van gehoren in de asielprocedure is een ingewikkelde en verantwoordelijke taak. Zij verdienen dan ook een gedegen opleiding en voorbereiding voor zij zelfstandig een gehoor af mogen nemen. In plaats daarvan komt het voor dat nieuwe medewerkers in opleiding de volgende nieuwe medewerkers al opleiden. Kennis van zaken schiet meer dan eens ruimschoots tekort. Er wordt onvoldoende doorgevraagd waardoor veel gesprekken oppervlakkig blijven en belangrijke onderdelen van vluchtverhalen niet aan bod komen. Ook in de uitwerking van gesprekken wordt steeds vaker fout op fout gestapeld.

Zorgvuldigheid voorop

VluchtelingenWerk pleit al jaren voor het terugdringen van de wachttijden voor de asielprocedure. Maar de zorgvuldigheid mag daar niet onder lijden. Vluchtelingen en hun advocaten hebben duidelijkheid nodig over wie wanneer aan de beurt is. Vanwege een gebrek aan capaciteit mogen asielzoekers niet automatisch doorgeschoven worden naar de verlengde procedure. Middelen als telehoren en schriftelijk horen kunnen alleen worden gebruikt voor kansrijke zaken die niet al te ingewikkeld zijn. En medewerkers van de Taskforce verdienen een gedegen opleiding en begeleiding die past bij hun verantwoordelijkheden. VluchtelingenWerk roept staatssecretaris Broekers-Knol op zo snel mogelijk in te grijpen en de werkwijze van de Taskforce te hervormen.

Bron: VluchtelingenWerk