Tien verwachte humanitaire crises in 2018
Van Rohingya tot Zuid-Soedan, van orkanen tot hongersnood, 2017 was een jaar van rampen en crises. Vooral kinderen werden hierdoor zwaar getroffen. Maar 2018 wordt wellicht nog erger. De kloof tussen het geld dat nodig is en geld dat beschikbaar is om mensen in nood te helpen, blijft namelijk groeien. En de politieke wil die nodig is om conflicten op te lossen, vluchtelingen te verwelkomen en de klimaatverandering aan te pakken, lijkt ook niet echt toe te nemen.
Dit zijn de 10 crises die de humanitaire agenda in 2018 zullen bepalen:
Belegering en ontheemding in Syrië
Na bijna zeven jaar oorlog in Syrië heeft het er alle schijn van dat president Assad aan de macht zal blijven, althans in zekere mate. Maar dat betekent niet dat het geweld of het lijden voorbij is: mensen in de overgebleven gebieden waar nog steeds zwaar wordt gevochten, worden nog steeds uitgehongerd en hulp wordt geweigerd. Bijna drie miljoen Syriërs leven nog steeds in belegerde of moeilijk te bereiken gebieden, zoals Oost-Ghouta op dit moment.
Ondertussen zijn 6,1 miljoen Syriërs in eigen land op de vlucht - velen van hen wonen in tenten of onafgemaakte gebouwen en hebben nog een lange winter voor de boeg. En dan zijn er ook nog eens 5,5 miljoen vluchtelingen in het buitenland, veelal in de buurlanden van Syrië.
Congo valt uiteen
Het geweld in de oostelijke provincies van de Democratische Republiek Congo heeft - voor het tweede jaar op rij - de grootste ontheemdencrisis in de wereld veroorzaakt. Meer dan 1,7 miljoen mensen hebben in 2017 hun boerderijen en dorpen verlaten, bovenop de 922.000 mensen die in 2016 al moesten vluchten. De provincies Noord-Kivu, Zuid-Kivu, Kasai en Tanganyika zijn de zwaarst getroffen gebieden en de epicentra van onrust in het land.
Er zijn nieuwe gewapende groeperingen ontstaan die vechten tegen het regeringsleger en die president Kabila in het verre Kinshasa uitdagen. Kabila weigerde af te treden en hield verkiezingen in 2016 toen zijn wettige termijn eindigde.
Bij het ingaan van 2018 hebben meer dan 13 miljoen mensen humanitaire hulp en bescherming nodig - bijna 6 miljoen mensen meer dan begin 2017. Hulp druppelt maar langzaam binnen. Het gebrek aan internationale betrokkenheid vormt de grootste belemmering voor de humanitaire respons.
Jemen glijdt verder af naar hongersnood
Als we de woorden 'de ergste humanitaire crisis in de wereld' zo vaak herhalen dat ze aan kracht verliezen, zijn hier een paar cijfers die ons weer even helpen herinneren hoe grimmig het leven is geworden na meer dan 2,5 jaar oorlog in Jemen, een land met ruim 29 inwoners. 8,4 miljoen mensen staan op de rand van de hongerdood; 400.000 kinderen lijden aan ernstige acute ondervoeding en meer dan 5.500 burgers zijn gedood.
Nu de door Saoedi-Arabië geleide coalitie de commerciële import van voedsel en brandstof (en andere goederen) blijft beperken, schieten de prijzen omhoog en hebben veel mensen niet meer genoeg geld om de eerste levensbehoeften te kopen. En cholera ligt weer op de loer. Heel weinig mensen zijn ingeënt, brandstofgebrek betekent minder schoon water en het regenseizoen komt eraan. Bij een eerdere cholera-epidemie in 2017 kwamen 2.226 mensen om en raakten bijna een miljoen mensen geïnfecteerd. Ook difterie is in opkomst. Zonder goede voeding zijn Jemenieten steeds vatbaarder voor ziektes.
Zuid-Soedan - het kan nóg erger worden
Een langverwacht staakt-het-vuren in Zuid-Soedan duurde niet lang. Het trad in werking op kerstavond en een paar uur later werd er alweer gevochten. Er is weinig vertrouwen dat er op korte termijn een definitief einde komt aan de oorlog die alweer het vijfde jaar ingaat.
Zuid-Soedan is gefragmenteerd, met veel etnische milities. De verschillende partijen willen allemaal een plek aan de onderhandelingstafel. De internationale gemeenschap heeft weinig invloed en de buurlanden maken geen vuist, wat wel noodzakelijk is om een breed gedragen en duurzaame vrede te bereiken. Dit betekent dat er nog meer vluchtelingen - bovenop de bestaande twee miljoen - over de landsgrenzen zullen trekken als de strijd weer oplaait. En dat ongeveer zeven miljoen mensen in het land - bijna twee derde van de resterende bevolking - nog steeds humanitaire hulp nodig hebben. Ook is er de dreiging van een nieuwe hongersnood.
Humanitaire hulp is moeilijk door geldgebrek, onveiligheid en tegenwerking van de strijdende partijen, maar de organisaties doen wat ze kunnen.
Centraal-Afrikaanse Republiek - waar hulpverleners amper werken
Er zijn veel redenen waarom de Centraal-Afrikaanse Republiek in 2017 officieel het meest ongelukkige land ter wereld was. Te beginnen met de toename van 50 procent van het aantal mensen die in eigen land op de vlucht zijn, waarmee het totaal op 633.000 komt. Dan zijn er meer dan twee miljoen mensen met honger en een half miljoen mensen die het niet meer zagen zitten en naar buurlanden zijn vertrokken.
Het is ook gevaarlijk om hulpverlener in Congo te zijn. In november werd er weer een hulpverlener gedood in het noorden van het land, waarmee het aantal in 2017 op 14 komt. Het extreme geweld heeft hulporganisaties er herhaaldelijk toe gedwongen hun activiteiten op te schorten, omdat hun personeel, hulpkonvooien en bases opzettelijk worden aangevallen.
Reden voor de onveiligheid is een vierjarige oorlog over grondstoffen tussen diverse gewapende groepen. De regering en een onderbemande VN-vredesmissie zijn niet bij machte het conflict te beëindigen.
Rohingya-vluchtelingen in het ongewisse
Na een catastrofaal jaar waarin meer dan 655.000 mensen uit de staat Rakhine in Myanmar werden verdreven, is het moeilijk voor te stellen dat 2018 nog erger zou kunnen worden voor de Rohingya. Maar met bijna een miljoen Rohingya-vluchtelingen in overvolle nederzettingen in het zuiden van Bangladesh, roept het nieuwe jaar een hele reeks nieuwe vragen op.
De plotselinge uittocht van vluchtelingen trok de aandacht van de wereld, maar als de crisis verschuift van noodhulp naar lange termijnhulp, zal die aandacht - en de financiering - dan blijven? Kunnen de fragiele nederzettingen een storm weerstaan of de moessonregens die over een paar maanden zullen vallen? En zullen de autoriteiten van Myanmar en Bangladesh proberen Rohingya-vluchtelingen te repatriëren, ondanks waarschuwingen van hulp- en mensenrechtenorganisaties en verontrustende verhalen van mensen die niet geheel vrijwillig zijn teruggekeerd?
Afghanen keren terug naar een oplaaiende conflict
In de afgelopen twee jaar zijn meer dan een miljoen Afghanen ontheemd geraakt. Maar daarnaast is er het toenemende aantal Afghanen dat terugkeert uit Europa (of liever gezegd: uitgezet wordt) en uit naburige landen zoals Pakistan en Iran. Ze keren terug naar een land dat volgens de VN niet langer een “post-conflict" -gebied is, maar een actief conflictgebied. Waar verschillende milities en strijdgroepen vechten om de macht, terwijl de controle van de overheid verzwakt.
Het conflict heeft desastreuze gevolgen voor Afghaanse burgers. Vorig jaar liep het aantal burgerslachtoffers bijna op tot recordhoogte. De gezondheidszorg blijft onder vuur liggen, met gevechten die de toegang tot ziekenhuizen en klinieken blokkeren en hulpverleners die in het geweld vast komen te zitten.
Het komende jaar zou nog wel eens een grotere uitdaging kunnen worden. Januari is het begin van het voedselarme seizoen in Afghanistan. Vooral de ontheemden zullen hierdoor hard getroffen worden. Met tegenzin is nu geaccepteerd dat de Taliban betrokken moeten worden bij vredesonderhandelingen, iets wat eerder ondenkbaar was. De geplande parlementsverkiezingen in juli zullen waarschijnlijk ook niet bijdragen aan een einde van de strijd.
Venezolaanse uittocht naar buurlanden
Tekorten aan basisgoederen en een stijgende inflatie hebben geleid tot een stijgend aantal meldingen van ernstige ondervoeding bij kinderen. Er is een crisis in de gezondheidszorg en meer dan een miljoen Venezolanen zijn het land ontvlucht. Het Internationaal Monetair Fonds voorspelde dat de inflatie van Venezuela in 2018 zou kunnen oplopen tot meer dan 2300 procent.
In 2017 begon de omvang van de crisis in Venezuela zich te openbaren. Dit jaar zullen de effecten buiten de grenzen gevoeld worden. De politieke situatie die aan deze crisis ten grondslag ligt, wordt waarschijnlijk alleen maar erger. Verwacht wordt dat de verkiezingen, gepland voor december 2018, naar voren worden geschoven en worden opgedrongen aan de vermoeide, hongerige en steeds wanhopiger wordende bevolking. Door de onrust of het harde optreden van de regering zullen alleen maar meer Venezolanen de grens overgaan. Er zijn al tekenen dat de gastvrijheid van de buurlanden aan het afnemen is en dat noodkampen worden voorbereid.
Libië: de gigantische cel van Afrika
De top van de Afrikaanse en Europese Unie eind 2017 leek een sprankje hoop te bieden voor de 700.000 tot een miljoen migranten die vastzaten in de nachtmerrie van Libië. Het leverde een plan op om degenen die dit wilden terug te laten keren en om anderen van smerige detentiecentra naar betere omstandigheden te brengen.
Maar we moeten nog zien hoe dit zal uitpakken, want er zijn enkele grote obstakels. Veel migranten hebben geen plek om veilig naartoe terug te kunnen keren. En het is niet duidelijk hoe een door de VN gesteunde regering, die weinig steun geniet van de bevolking, erin zal slagen om migranten te verplaatsen en te beschermen in een land met meerdere regeringen, milities en stammen.
Dat er weinig persaandacht is voor de situatie in dit land, is een teken van hoe gevaarlijk het er is en hoe weinig de wereld geeft om de Afrikanen die er vast zitten, voor wie ontvoering, afpersing, marteling en mishandeling dreigen.
Een jaar van onrust in Kameroen
Het heeft ruim een jaar geduurd voordat politieke onrust in de Engelstalige regio van Kameroen veranderde in gewapende oppositie tegen de regering. Er was nog niet echt sprake van separatisme totdat de regering ingreep tegen demonstranten die meer inspraak voor de verwaarloosde minderheidsregio eisten. Inmiddels worden regeringssoldaten gedood, belooft de regering een totale oorlog en vluchten duizenden mensen naar het naburige Nigeria.
Bron: IRIN News