Viral Justice & E-shaming: wat is de hulpbehoefte en wat zijn de gevolgen?
Toen #MeToo in oktober 2017 losbarstte, heeft dit voor een aanhoudende golf aan onthullingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag gezorgd. Enerzijds heeft #MeToo veel goede ontwikkelingen gebracht, omdat slachtoffers zich, vaak na een lange periode van zwijgen, gesterkt kunnen voelen openlijk uit te komen voor wat hen is overkomen.
Helaas kent het via social media onthullen van ervaringen met seksueel geweld een schaduwzijde. Wanneer de hele wereld op deze manier de kans krijgt een mening te vormen over persoonlijke ervaringen, kan dit ook negatieve reacties tot gevolg hebben. Reacties die mogelijk niet in lijn zijn met de gestelde verwachting en in plaats van een slachtoffer hiermee te steunen, ernstige schade aan kunnen richten. Om te achterhalen hoeveel slachtoffers ervoor kiezen om online te onthullen en te weten te komen wat de beweegredenen, de behoeften en de gevolgen zijn van het doen van een online onthulling, subsidieert Fonds Slachtofferhulp het project Viral Justice en E-shaming.
Viral Justice en E-shaming: wat is de hulpbehoefte en wat zijn de beweegredenen?
Steeds vaker onthullen jonge slachtoffers een ervaring met seksueel grensoverschrijdend gedrag en/of seksueel geweld online. Hierbij wordt geen aangifte gedaan of professionele hulp gevonden, terwijl slachtoffers aangeven hier wel behoefte aan te hebben. Het fenomeen, waarbij het online publiek om steun en gerechtigheid wordt gevraagd, wordt ook wel ‘Viral Justice’ genoemd. Wanneer hierbij ook de vermeende dader aan de spreekwoordelijke schandpaal wordt genageld, is sprake van E-shaming; een dader wordt online te schande gemaakt. Doordat het verkrijgen van ‘gerechtigheid’ zich in deze situatie grotendeels online afspeelt, bleef deze groep slachtoffers onder de radar en was weinig zicht op de omvang en hulpbehoefte. Door middel van het project ‘Viral Justice en E-shaming’ kan Fonds Slachtofferhulp, samen met de universiteiten en onderzoekers, achterhalen wat de hulpvraag is en waarom slachtoffers ervoor kiezen dit online te onthullen.
Viral Justice en E-shaming: wat zijn de gevolgen voor slachtoffers?
Naast het onderzoeken van de behoeften en de beweegredenen, wordt ook gekeken naar de gevolgen van het online onthullen van seksueel geweld voor slachtoffers. Wat zijn de reacties vanuit de online omgeving en welke gevolgen heeft dit wanneer deze reacties niet voldoen aan de verwachtingen? Reacties vanuit de (online) omgeving kunnen slachtoffers een gevoel van empowerment geven; het gevoel eindelijk de stilte te hebben doorbroken en er niet alleen voor te staan. Echter, de kans dat slachtoffers verwijtende of veroordelende reacties krijgen is ook aanwezig. Reacties die, zo weten we uit eerder onderzoek, een enorme impact kunnen hebben op slachtoffers en het proces van herstel ernstig in de weg kunnen staan.
Slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld onder de radar
Het project ‘ Viral Justice en E-shaming’ is per 1 september dit jaar van start gegaan en wordt uitgevoerd door (onder andere) de Vrije Universiteit Amsterdam en het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR). Het project kent een looptijd van twaalf maanden, waarbij online informatie wordt geanalyseerd en interviews worden gehouden met hulpverleners en slachtoffers. Een belangrijke component van dit project, is het aanbieden van directe hulpverlening aan slachtoffers die een online onthulling hebben gedaan en deelnemen aan de interviews. Met de uitkomsten van dit project hoopt Fonds Slachtofferhulp de hulpverlening aan een groep (toekomstige) slachtoffers verder te kunnen verbeteren.
Bron: Fonds Slachtofferhulp